Het prikkelbaredarmsyndroom (IBS) treft ongeveer één op de tien mensen en wordt gekenmerkt door chronische maag-darmklachten. Hoewel strategieën zoals het vermijden van koffie, gekruid voedsel en vette maaltijden vaak worden aanbevolen, zijn traditionele low-FODMAP-diëten en standaardadviezen niet altijd effectief gebleken. Uit recent onderzoek blijkt dat een aanzienlijk deel van de PDS-patiënten (meer dan de helft) last heeft van een unieke vorm van atypische voedselallergie die vaak onopgemerkt blijft door conventionele allergietests.
Atypische voedselallergieën en darmontstekingen begrijpen
Traditionele allergietests beoordelen voornamelijk reacties op de huid, maar bij een aandoening als PDS is het van cruciaal belang om te begrijpen wat er in de darmen gebeurt. Maak kennis met confocale laser-endomicroscopie, een technologie waarmee artsen de darmwand rechtstreeks in realtime kunnen observeren. Onderzoekers kunnen voedingsmiddelen introduceren en letten op tekenen van ontstekingen en veranderingen in de darmwand, zelfs als de huidpriktest negatief is.
Deze technologie heeft een gemeenschappelijk patroon aan het licht gebracht: veel PDS-patiënten ervaren ‘lekkende darm’-reacties: scheuren en ontstekingen vormen zich in de darmwand binnen enkele minuten na het nuttigen van specifiek voedsel zoals eieren, tarwe, zuivel of sojasaus. Uitsluitingsdiëten – het verwijderen van verdachte voedingsmiddelen – zijn veelbelovend gebleken bij het verlichten van de symptomen. Het identificeren van deze triggers buiten een onderzoekssetting kan echter een uitdaging zijn.
Het potentieel van vasten: een casestudy en een klinische proef
Het idee van een radicalere aanpak – vasten – heeft aan populariteit gewonnen. In één casestudy werd de aandacht gevestigd op een 25-jarige vrouw bij wie de aanhoudende buikpijn, een opgeblazen gevoel en diarree, die niet op medicatie reageerde, dramatisch verbeterden na tien dagen vasten. Cruciaal was dat biopsieën een verminderde ontsteking bevestigden, en dat objectieve metingen van de prikkelbaarheid en gevoeligheid van de darmen ook verbeterden, wat duidt op een ‘herstart’ van de darmen.
Geïnspireerd door dergelijke gevallen werd in een klinische proef vasten als behandeling voor PDS onderzocht. Onderzoekers vergeleken een groep van 36 PDS-patiënten die tien dagen vasten ondergingen, samen met intraveneuze vitamine B1 en C, met een controlegroep van 22 patiënten die de standaardbehandeling (farmacotherapie en korte psychotherapie) voortzetten. De vastende groep rapporteerde significante verbeteringen in buikpijn, een opgeblazen gevoel, diarree, verlies van eetlust, misselijkheid, angst en algehele kwaliteit van leven, en presteerde aanzienlijk beter dan de controlegroep.
Belangrijke overwegingen en alternatieve benaderingen
Hoewel veelbelovend, moeten de bevindingen van het onderzoek met voorzichtigheid worden geïnterpreteerd. Het onderzoek was geblindeerd of gerandomiseerd, wat mogelijk vooroordelen introduceerde. De geïsoleerde setting waarin deelnemers vastten, heeft mogelijk de effectiviteit van de psychotherapiecomponent beïnvloed.
Het is ook vermeldenswaard dat psychologische interventies opmerkelijk effectief kunnen zijn voor PDS. In een onderzoek werden patiënten willekeurig toegewezen aan een medische behandeling alleen of aan een medische behandeling in combinatie met drie maanden psychotherapie. De psychotherapiegroep vertoonde een grotere verbetering na drie maanden, en het voordeel bleef zelfs een jaar na het einde van de psychotherapie aanhouden. Er is ook aangetoond dat psychologische benaderingen even effectief zijn als antidepressiva voor het beheersen van PDS.
Bovendien is het ‘placebo-effect’ aanzienlijk bij de behandeling van PDS: ongeveer 40% van de patiënten rapporteert symptoomverbetering, ongeacht de specifieke interventie (inclusief niets doen). Daarom verdient het kiezen van een goedkope, veilige, eenvoudige en bijwerkingenvrije behandeling vaak de voorkeur.
Conclusie
Vasten kan een therapeutische optie bieden voor matige tot ernstige PDS, vooral wanneer conventionele behandelingen falen. Het is echter essentieel om deze aanpak met de nodige voorzichtigheid en onder streng toezicht van een arts te benaderen vanwege de potentiële risico’s en het belang van het overwegen van alternatieve therapieën zoals psychotherapie. Het begrijpen van de rol van atypische voedselallergieën en het natuurlijke genezende vermogen van het lichaam – terwijl rekening wordt gehouden met de substantiële invloed van psychologische factoren – is de sleutel tot het effectief beheersen van deze complexe aandoening.
