Zespół jelita drażliwego (IBS) dotyka około jednej na dziesięć osób i charakteryzuje się przewlekłymi schorzeniami przewodu pokarmowego. Chociaż często zaleca się strategie takie jak unikanie kawy, pikantnych i tłustych potraw, tradycyjne diety o niskiej zawartości FODMAP i standardowe porady nie zawsze są skuteczne. Ostatnie badania pokazują, że znaczna część osób cierpiących na IBS – ponad połowa – cierpi na wyjątkową postać atypowej alergii pokarmowej, która często pozostaje niewykryta w rutynowych testach alergicznych.
Zrozumienie nietypowych alergii pokarmowych i zapalenia jelit
Tradycyjne testy alergiczne oceniają przede wszystkim reakcje skórne, ale w przypadku schorzeń takich jak IBS zrozumienie, co dzieje się wewnątrz jelit, ma kluczowe znaczenie. Z pomocą przychodzi konfokalna endoskopia laserowa – technologia, która pozwala lekarzom bezpośrednio obserwować ścianę jelita w czasie rzeczywistym. Naukowcy mogą podawać pokarmy i obserwować oznaki stanu zapalnego oraz zmiany w błonie śluzowej jelit, nawet jeśli testy skórne są negatywne.
Technologia ujawniła wspólny wzór: wielu pacjentów z IBS doświadcza reakcji „nieszczelnego jelita” – pęknięć i stanów zapalnych tworzących się w ścianie jelita w ciągu kilku minut od spożycia określonych pokarmów, takich jak jajka, pszenica, nabiał lub sos sojowy. Diety eliminacyjne – polegające na usuwaniu podejrzanych pokarmów wyzwalających – okazały się obiecujące w łagodzeniu objawów. Jednak zidentyfikowanie tych czynników wyzwalających poza środowiskiem badawczym może być trudne.
Potencjał postu: studium przypadku i badanie kliniczne
Popularność zyskała koncepcja bardziej radykalnego podejścia – postu. W jednym studium przypadku zidentyfikowano 25-letnią kobietę, u której uporczywy ból brzucha, wzdęcia i biegunka niereagujące na leki znacznie ustąpiły po dziesięciu dniach postu. Co ważne, biopsja potwierdziła zmniejszenie stanu zapalnego, poprawiły się także obiektywne pomiary drażliwości i wrażliwości jelit, co wskazuje na „reset” jelit.
Zainspirowane takimi przypadkami, w badaniu klinicznym sprawdzano, czy post jest metodą leczenia IBS. Badacze porównali grupę 36 pacjentów z IBS, którzy przeszli dziesięciodniową szybką i dożylną terapię witaminami B1 i C z grupą kontrolną składającą się z 22 pacjentów, którzy kontynuowali standardowe leczenie (farmakoterapię i krótką psychoterapię). Grupa na czczo odnotowała znaczną poprawę w zakresie bólu brzucha, wzdęć, biegunki, utraty apetytu, nudności, lęku i ogólnej jakości życia, znacznie lepszą niż w grupie kontrolnej.
Ważne uwagi i alternatywne podejścia
Choć obiecujące, wyniki badania należy interpretować ostrożnie. Badanie nie było zaślepione ani randomizowane, co mogłoby potencjalnie wprowadzić błąd. Izolowane otoczenie, w którym uczestnicy przeszli post, mogło mieć wpływ na skuteczność elementu psychoterapii.
Warto zauważyć, że interwencje psychologiczne mogą być bardzo skuteczne w przypadku IBS. W badaniu pacjenci zostali losowo przydzieleni do grupy, która otrzymywała sam lek lub do grupy, która otrzymywała połączenie leków i trzymiesięczną psychoterapię. W grupie poddanej psychoterapii większą poprawę zaobserwowano po trzech miesiącach, a efekt ten utrzymywał się nawet rok po zakończeniu psychoterapii. Wykazano również, że w leczeniu IBS metody psychologiczne są równie skuteczne jak leki przeciwdepresyjne.
Dodatkowo w leczeniu IBS istotny jest „efekt placebo”, gdyż około 40% pacjentów zgłasza poprawę objawów niezależnie od zastosowanej interwencji (w tym braku działania). Dlatego często preferowane jest wybranie leczenia, które jest tanie, bezpieczne, proste i pozbawione skutków ubocznych.
Wniosek
Post może stanowić opcję terapeutyczną w przypadku umiarkowanego do ciężkiego IBS, zwłaszcza gdy konwencjonalne metody leczenia nie działają. Jednakże do tego podejścia należy podchodzić ostrożnie i pod nadzorem lekarza ze względu na potencjalne ryzyko i znaczenie rozważenia alternatywnych metod leczenia, takich jak psychoterapia. Zrozumienie roli atypowych alergii pokarmowych i naturalnych możliwości organizmu w zakresie leczenia – przy jednoczesnym uwzględnieniu istotnego wpływu czynników psychologicznych – jest kluczem do skutecznego leczenia tej złożonej choroby.
